Shunday bir kino bo`lsaki, ko`z uzmay tomosha qilsang,
yig`lasang, kulsang, iztirob chekib ham quvonsang. Bu ko`pchilikning ko`nglidan
o`tadigan gap. Kecha poytaxtdan Navoiyga qaytishda avtobusga chiqdim (poyezdga
chipta yo`qligi uchun majbur bo`ldim avtobusga chiqishga). Yo`lovchilarni
zeriktirmaslik maqsadida TVda kino qo`yishdi. Ikkita kinoni ketma-ket ko`rdim.
Birinchisi, "Yagonam” va … (ikkinchining nomini eslolmadim, uzr). Ikkovida ham
Adiz Rajabov bosh rolni talqin etgan. Ko`rib asabim buzildi, ko`rganimga
pushaymon bo`ldim. Yana o`sha sevgi, boy qiz, kambaga`al yigit, ota-onalar
qarshiligi va yigit bilan qizning ota-onasiga qarshi chiqib qochib ketishi...
Bu nima ahvol, bu qanday senariy bo`ldi, pulning mukkasidan ketgan
kinoijodkorlar? Qiz bilan yigitni ota-onasiga qarshi chiqib alohida (qochib)
ketishi ikki filmga ham bor. Xo`sh, siz kino ijodkorlar bizga nimani namoyish etayapsiz?
Biz yoshlar milliyligimizga to`g`ri kelmaydigan axmoqona filmlarizni
"zo`r” deb maqtaylikmi yoki "xo`p” deb jim ko`raylikmi? Siz kinoijodkorlarga
maslahatim bu olgan filmlarizni uyingizda farzandlarizga tomosha qildiring.
Aniq bilamanki, oilangizda o`zgarish bo`ladi. O`g`lingiz yoki uyda o`tirib
qolgan qizingiz siz qarshilik qilgan insoni bilan (qochib) ketadi va siz
qandaydir "ozuqa” bergan farzandlarizdan quvnab yana ijod qilishni davom
ettirasiz.
Umuman olganda, har qanday asar, hayot haqiqatini o`zida aks
ettira olsagina qalblarni larzaga soladi, boy taassurot beradi va uning
ma`naviy olamini boyitadi. Hozir kinosaroylarga tushgan tomoshabin o`zbek
kinolarining ham ko`payayotganiga tan beradi. Kinoijodkorlarimiz yaratayotgan
ekran asarlarida bugungi kun nafasi, zamondoshlarimiz qiyofasini qanchalik
ko`rsatib bermoqda?
Zamonaviy filmlarning ko`pligi yomonmi degan savol
tug`iladi. Afsuski, tomoshabinni o`ylashga undaydigan filmlarimiz safi ko`zni
quvontirgudek uzun ro`yxatni tashkil qilmaydi. Shu o`rinda ich-ichimdan savol
tug`iladi: mukammal kino yaratish uchun puxta senariy yetishmayaptimi yoki
aktyor va rejissyor mahorati? Bu "achchiq” gaplar ko`z oldingizga tez-tez sodir
bo`lib turgan noxush manzaralar tufayli yig`ilib, to`planib yurgan zardoblardir.
Zardobni esa andishaga borib har safar ichga yutaverish, bora-bora odamni kasal
qilishi haqiqat.
Aslida, kino ham kishiga ma’naviy, ruhiy ozuqa berishi,
fikrlashga, izlanish va yaxshilikka intilishga undashi bilan qadrli bo‘lishi
lozim emasmi?!
Kinoijodkorlar, bilmadim, siz qanchalik to`g`ri yo`ldan
borayapsiz, ijod qilishda davom eting, lekin hali boshingizga maqtov
yog`dirishga juda-juda erta…
Firuz XALILOV